توانبخشی پس از سکته مغزی یکی از مهم‌ترین مراحل برای بازگشت به زندگی عادی و بهبود کیفیت زندگی بیماران است. کاردرمانی نقش بسیار مهمی در این فرآیند دارد و از روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی برای کمک به بیماران استفاده می‌کند. در اینجا به تفصیل به انواع کاردرمانی‌هایی که برای توانبخشی پس از سکته مغزی استفاده می‌شود، می‌پردازیم:
روش‌ها و تکنیک‌های کاردرمانی برای توانبخشی پس از سکته مغزی
1. تکنیک‌های بازیابی حرکتی
- درمان با محدودیت حرکتی (CIMT):
- هدف: تشویق به استفاده از اندام آسیب‌دیده با محدود کردن اندام سالم.
- روش: بیماران دستکش بر روی دست سالم می‌پوشند و با دست آسیب‌دیده وظایف تکراری انجام می‌دهند تا عملکرد حرکتی و انعطاف‌پذیری عصبی بهبود یابد.
- درمان با آینه:
- هدف: استفاده از بازخورد بصری برای بهبود عملکرد حرکتی در اندام آسیب‌دیده.
- روش: بیماران حرکات را با اندام سالم انجام می‌دهند و بازتاب آن را در آینه مشاهده می‌کنند، ایجاد توهم حرکت در اندام آسیب‌دیده.
- آموزش مبتنی بر وظیفه:
- هدف: تمرکز بر تمرین وظایف خاص که برای بیمار معنادار است.
- روش: بیماران در فعالیت‌هایی مانند رسیدن، گرفتن و دستکاری اشیاء شرکت می‌کنند تا توانایی‌های عملکردی بهبود یابد.
2. تکنیک‌های بازآموزی حسی
- تحریک لمسی:
- هدف: افزایش درک و تمایز حسی.
- روش: استفاده از بافت‌ها و دماهای مختلف برای تحریک ناحیه آسیب‌دیده و کمک به مغز در یادگیری مجدد پردازش اطلاعات حسی.
- آموزش پروپریوسپتیو:
- هدف: بهبود آگاهی از موقعیت و حرکت بدن.
- روش: تمریناتی که شامل تحمل وزن و فشرده‌سازی مفاصل برای افزایش بازخورد پروپریوسپتیو.
3. تکنیک‌های توانبخشی شناختی
- آموزش حافظه:
- هدف: بهبود حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت.
- روش: استفاده از ابزارهای حافظه مانند دفترچه‌ها، تقویم‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی برای کمک به بیماران در یادآوری اطلاعات و وظایف مهم.
- تمرینات توجه و تمرکز:
- هدف: افزایش توانایی تمرکز و توجه.
- روش: فعالیت‌هایی مانند پازل‌ها، بازی‌های کارتی و وظایف مبتنی بر کامپیوتر که برای بهبود مدت زمان توجه و تمرکز طراحی شده‌اند.
- آموزش حل مسئله و عملکرد اجرایی:
- هدف: توسعه مهارت‌های شناختی سطح بالا.
- روش: شرکت در فعالیت‌هایی که نیاز به برنامه‌ریزی، سازماندهی و تصمیم‌گیری دارند، مانند پختن غذا یا مدیریت مالی.
4. حمایت روانی و عاطفی
- مشاوره و روان‌درمانی:
- هدف: پرداختن به چالش‌های عاطفی و روانی پس از سکته.
- روش: ارائه جلسات درمانی فردی یا گروهی برای کمک به بیماران در مقابله با افسردگی،اضطراب و مسائل تطبیقی.
- تکنیک‌های مدیریت استرس:
- هدف: کاهش استرس و ترویج آرامش.
- روش: تکنیک‌هایی مانند تمرینات تنفس عمیق، آرام‌سازی عضلانی پیشرفته و مدیتیشن ذهن‌آگاهی.
5. تجهیزات تطبیقی و تغییرات محیطی
- وسایل کمکی:
- هدف: افزایش استقلال در فعالیت‌های روزمره.
- روش: استفاده از ابزارهایی مانند میله‌های دستگیره، صندلی‌های دوش و وسایل تطبیقی برای آسان‌تر و ایمن‌تر کردن وظایف.
- تغییرات منزل:
- هدف: ایجادمحیط زندگی ایمن‌تر و دسترس‌پذیرتر.
- روش: انجام تغییراتی مانند نصب رمپ‌ها، گسترش درب‌ها و تغییر چیدمان مبلمان برای تطبیق با نیازهای حرکتی.
6. تکنولوژی‌های پیشرفته در توانبخشی